Czym różni się adwokat od radcy prawnego?

Czerwiec 18, 2021

 

W Polsce zawód adwokata praktykuje ponad 19 tys. osób, a radcy prawnego prawie 37 tys. – wynika z danych Naczelnej Rady Adwokackiej i Krajowej Rady Radców Prawnych z końca 2019 roku. Choć kiedyś różnice między przedstawicielami obydwu zawodów prawniczych były znacznie, to dziś, w związku ze zmianami w prawie uprawnienia adwokatów i radców prawnych są bardzo podobne. Utarte przekonanie o tym, że adwokat zajmuje się prawem karnym, a radca prawny sprawami gospodarczymi i cywilnymi nie ma nic wspólnego z prawdą. Zarówno adwokaci jak i radcy praktykują różne dziedziny prawa. Co więc dziś różni adwokatów i radców.

Adwokat i radca prawny: podobieństwa i różnice 

• Możliwość zawarcia umowy o pracę – radca prawny może być zatrudniony w oparciu o umowę o pracę, adwokat przeciwnie. Zakaz jest wyraźnie zdefiniowany w ustawie Prawo o adwokaturze. Wyjątkiem są pracownicy naukowo i naukowo-dydaktyczni na uczelniach i w instytutach badawczych. Choć w środowisku adwokackim od lat wysuwany jest postulat zrównania praw adwokatów i radców w tym względzie, dotychczas nie pociągnął on za sobą zmian legislacyjnych.
• Toga adwokacka posiada zielony żabot, natomiast radcy prawnego niebieski. To właśnie po kolorze żabotu poznamy, jakiego zawodu prawnego jest przedstawiciel osoba występująca na sali sądowej.
• Adwokaci są zrzeszeni w adwokaturze (Okręgowa Rada Adwokacka i Naczelna Rada Adwokacja) natomiast radcowie w samorządzie radców prawnych (Okręgowe Izby Radców Prawnych i Krajowa Izba Radców Prawnych). To samorządy adwokackie i radcowskie sprawują opiekę nad właściwym wykonywaniem zawodu, zgodnie ze standardami etycznymi, a sytuacjach naruszeń dyscyplinarnych lub ich podejrzenia, decydują o odpowiedzialności adwokata lub radcy. Rada i Izba są odpowiedzialne również za przygotowanie przyszłych adwokatów do pracy, prowadząc aplikacje adwokacką i radcowską.
• Zarówno adwokaci jak i radcowie mają obowiązek doszkalania się i stałego podnoszenia swoich kompetencji. Ponadto przedstawiciele obydwu zawodów powinni przestrzegać odpowiednich kodeksów etycznych (Kodeks Etyki Adwokackiej i Kodeks Etyki Radcy Prawnego).

Do 2007 roku radcowie prawni nie mogli występować w sprawach rodzinnych i opiekuńczych, a do lipca 2015 roku w sprawach karnych. Zmieniło się to wraz z nowelizacją przepisów, które weszły w życie 1 lipca 2015 roku. Od tego czasu radcowie prawny, jeśli nie pozostają w stosunku pracy innym niż praca naukowa i naukowo-dydaktyczna, mogą stawać przed sądem jako obrońcy w sprawach karnych i karnoskarbowych.

W wielu krajach nie ma rozróżnienia pomiędzy zawodami adwokata i radcy prawnego. Kierunek zmian prawa, z jakim mamy do czynienia w Polsce, każe przypuszczać, że wraz z kolejnymi nowelizacjami przepisów uprawnienia i przepisy na podstawie jakich funkcjonują przedstawiciele obydwu zawodów, będą się ujednolicać.